12 Jaar Leidseplein. Een haat-liefde verhouding

Vandaag heb ik mijn arbeidsovereenkomst ondertekend en geretourneerd naar mijn nieuwe werkgever. Niet alleen een heuglijk feit, maar tevens een punt achter periode van 12 jaar. 12 Jaar Amsterdam, maar vooral 12 jaar Leidseplein. Want in 1996 kwam ik, nog nat achter de oren met een havo-diploma op zak naar de Grote Stad. Toelatingsexamen voor de Filmacademie. De vereiste foto-opdracht schoot ik op en rond het Leidseplein. Vanaf dat moment zou ik er nog vaak terugkomen. Sterker: ik ging er uit, bewoonde er twee appartementen en vond er twee werkplekken. Tot vandaag.

Het Leidseplein. Ik kan niet zeggen dat ’t het mooiste plein van de hoofdstad is. Daarvoor zijn er te veel plekken in de stad die vele malen mooier en sfeervoller zijn. Nee, het Leidseplein is zelfs een lelijk plein. Druk, toeristisch, onpersoonlijk, luid en onbestemd. Toch houd ik van het Leidseplein. Noem het een haat-liefde verhouding. Tenslotte huist een groot aantal leuke theaters aan het plein. Ik noem de Melkweg, Paradiso, Stadsschouwburg, Boom Chicago, De Balie en de inmiddels ter ziele gegaande Bellevue-Cinerama en het Nieuwe de la Mar. Ook ligt het Kleine-Gartmansplantsoen er in de zomer idyllisch bij.

Hoe het begon
Toen ik in 1996 camera ging studeren in onze hoofdstad was het Leidseplein een belangrijke plek. De Filmacademie was toen nog gesitueerd aan de Overtoom (en een bijgebouw aan de Ite Boeremastraat), met het Leidseplein op loopafstand. Het was een goeie ontmoetingsplek en fungeerde qua mensen en gebouwen tevens als perfecte locatie voor camera-oefeningen (met het Vondelpark als goeie tweede). Toen ik een jaartje later een bijbaan vond als kok in een restaurant in de Leidsekruisstraat, was mijn binding met het plein optimaal. Ik kwam er dagelijks. Vijf jaar werkte ik in het restaurant De Blauwe Hollander, waarvan vier jaar ook als bewoner van twee appartementen boven het restaurant. Mooie tijden! Drie dagen in de week runde ik samen met goede vriend P. de keuken en voorzag de vele toeristen, stamgasten en talrijke BN’ers van hun bordje Hollandse pot. Wonen boven je werk heeft zijn voordelen, maar ook zeker zijn nadelen. Zo is de scheiding werk en privé een stuk kleiner en werd ik dagelijks geconfronteerd met het reilen en zeilen van het restaurant, het personeel en de keuken. En daar had ik echt niet elke dag zin in. Het restaurant haalde overigens de overgang van de euro niet en sloot haar deuren in december 2001. Het werd overgenomen door twee blonde onderneemsters die het restaurant omdoopten tot De Blonde Hollander. Uiteraard flopte dit en al snel werd de Hollander weer Blauw. Van de oude knusse Oud-Hollandsche sfeer is overigens niets meer terug te vinden in het nieuwe, totaal verbouwde pand. De prijzen zijn verdubbeld en het eten verrassend minder gevarieerd en lekker.

De Blauwe Hollander, anno nu. Achter het rechterraam op de eerste etage sliep ik

Wonen aan het plein
Het Leidseplein als thuisbasis is een ervaring op zich. Hoewel ik er nu niet meer aan moet denken om in de drukke, grauwe en vieze Leidsekruisstraat te wonen, was het destijds natuurlijk een prachtlocatie voor een student. Er was altijd wel wat te zien en doen. Op Koninginnedagen kon ik amper mijn huis uit en met oudjaarsavond zorgden duizendklappers ervoor dat alle ruiten in de straat sneuvelden. Prachtig. Ook was het leuk om te zien hoe restaurantjes, café’s en winkeltjes kwamen en gingen in zeer korte tijd. Een gevarieerde buurt qua mensen en ondernemingen. En het pand dat ik bewoonde was zo krakkemikkig als het maar kon en de muizen en kakkerlakken hadden zo af en toe de tijd van hun leven in mijn keuken, maar het was een mooie tijd.

Leidsekruisstraat

Toen ik na vier jaar wonen en werken aan het Leidseplein een heerlijk huis betrok ver weg van het centrum, was ik nog niet van het plein af. Ik studeerde inmiddels Film- en TV Wetenschappen (overigens niét aan het Leidseplein) en vond via een uitzendbureau een leuk kantoorbaantje. Een verademing na vijf jaar horeca. Drie keer raden waar het kantoor gevestigd was. Juist. En jahoor, daar ging ik weer. De uitzendbaan werd een vaste baan en inmiddels werk ik al weer vijf-en-een-half jaar aan het Leidseplein.

Uitzicht vanaf mijn huidige werkplek. Het hoge gebouw is de Nederlandsche Bank

Hotspots
Als je aan het Leidseplein woont en werkt leer je alle winkeltjes en cafeetjes in de buurt goed kennen. Zo zit schaakcafé Het Hok al een eeuwigheid in de Leidsekruisstraat. Als je er langsloopt komt de sigarettenrook uit de ventilatoren je tot hoestens toe tegemoet. Ook was ik een frequent bezoeker van de Leidse Supermarkt in de Lange Leidsedwarsstraat, door ons liefkozend “De Turk” genoemd. Of het overheerlijke eetcafé Stoop & Stoop, waar ze de beste saté van de haas serveren. Een leuke bruine kroeg aan de Korte Leidsedwarsstraat is Eijlders, waar nog altijd keurige heren compleet met vlinderdasje als ober rondlopen. Café De Spuyt was jarenlang mijn stamkroeg. Hier vierde ik in 2000 mijn 24e verjaardag.

Ook ken ik de Leidsestraat op mijn duimpje. Je moet toch ergens heen in je lunchpauzes. De straat onderging in aan het begin van het millennium nog een make-over en ligt er sindsdien fraai bij, inclusief futuristische lichtjes aan weerskanten van de tramrails.

Leidestraat

Tijdens mijn wandelingen door de straat wipte ik altijd even langs bij de sigaretten- en lectuurshop, de tweedehands English Bookstore, de Bruna (helaas inmiddels vervangen door een saaie Body Shop), Bakkerij Kwakman, het dure maar overheerlijke broodjeszaak Loekie, de Free Record Shop om te eindigen in Scheltema Holkema Vermeulen (inmiddels omgedoopt tot Selexyz Scheltema) op het Koningsplein. En voor de lekkere trek bezocht ik uiteraard ook de Febo, MacDonalds en Wok to Walk, in de Leidsestraat handig bijeen gelegen.

Drie keer snacken

Felix Rottenberg maakte in 2000 overigens een interessante documentaire over de verloedering van de Leidsestraat. En dan vooral over de leegstaande of als opslag fungerende panden boven de winkels. Helaas kan ik ‘m nergens meer terugvinden op het net, maar deze is zeer de moeite waard.

Warme gevoelens heb ik bij Stripwinkel Lambiek die op 5 minuten lopen van het Leidseplein in de Kerkstraat te vinden is. De altijd vriendelijke eigenaars en het immense aanbod van de meest prachtige strips is, samen met de grote expositieruimte, wat mij betreft een aanwinst van onschatbare waarde in de Leidsebuurt. Hier heeft in maart 2007 natuurlijk ook de presentatie van Bloeddorst plaatsgevonden, wat mijn band met de winkel extra groot maakt. Nog een zaakje waarvoor ik warme gevoelens koester is “De Ooijevaar”, de kleine buurtkruidenier van Sjaak en Bernadette Ooijevaar, vooral bekend om zijn belegde broodjes. Hier komt de ganse buurt zijn lunch halen.

Ooijevaar. Met drie halve liters Amstel voor de prijs van twee!

Maar zoals gezegd, ik zal niet alles op en rond het plein missen. Zo parkeerde ik mijn fiets altijd naast een immer stinkende pisbak. Hier is mijn achterwiel ook eens kapotgetrapt. Kwajongens! En de Lange Leidsedwarsstraat is een vieze straat met een eenheidsworst aan toeristische restaurants en ongezellige terrasjes. Het enige imposante aan het Leidseplein is de mooie grote Stadsschouwburg en de sinds kort weer werkende fontein voor het American Hotel. De cafe’s rond het plein zijn duur, niet écht gezellig en veelal smoezelig. Zo vind ik de Heineken Hoek ordinair en onpersoonlijk. Heel even was er een leuk cafeetje te vinden naast het City Theater (ook alweer meer dan een jaar in de steigers), genaamd Belgica, maar die ging na een jaar failliet. Een nieuwe eigenaar nam de locatie en naam over, maar kopieerde qua sfeer tenten als Palladium en Three Sisters. Niks aan dus. Ook zal ik de toeristen niet missen die me al duizend keer gevraagd hebben waar het Hardrock Cafe is. Of een coffeshop. Laatst vroeg een opgefokte Amerikaanse of ik wist waar de “Rockerich” was. Ik kon haar niet helpen. Twee minuten later bedacht ik op de fiets dat ze coffeeshop de “Rokerij” bedoelde. Oh well.

Drukke terrasjes

Over een paar weken begin ik aan mijn nieuwe baan. Drie dagen forensen met mijn PSP. Ik heb er erg veel zin in, maar sluit ook een periode af. Het is niet zo dat ik nimmer meer terugkeer naar het plein en de Leidsebuurt, maar zo frequent als het vroeger was zal het niet meer zijn. Gelukkig kan ik met heel veel plezier terugkijken op een dozijn jaren wonen en werken aan het Leidseplein. En dan zie je de vervelende toeristen niet meer, of de drukke straatjes. Dan denk ik aan de charmante hagedissen op het Kleine-Gartmansplantsoen, de lekkere ijsjes bij de Haagen-Dazs, het ‘Homo Sapiens non urinat in ventum’ (een wijs man plast niet tegen de wind in) boven de poort naar het Max Eeuwe Plein, Het AFFF dat meerdere malen rond het plein plaatsvond, de eeuwige voetbalacrobaat onder de lantaarnpaal, de schaatsbaan in de winter, de gezelligheid op de terrasjes in de zomer, het ladderzat frikandellen trekken in de Febo en de sfeervolle lichtjes in de bomen. Wat een heerlijk plein eigenlijk!